Varikoz damarlarının müalicəsi
Varikoz damarlarının müalicəsi: yaranma səbəbləri, simptomları və effektiv müalicə üsulları
Varikoz damarları nədir?
Varikoz damarları, ayaqlarda və qıçlarda anormal şəkildə genişlənmiş və bükülmüş damarlar olaraq tanınır. Bu vəziyyət, çox vaxt əhəmiyyətli dərəcədə estetik problemlərə və müxtəlif sağlamlıq narahatlıqlarına səbəb olur. Varikoz damarlarının müalicəsi, zamanında və düzgün yanaşmalarla çox effektiv ola bilər. Müalicə edilmədikdə, varikoz damarları ağrı, şişkinlik, iltihab və hətta ciddi venoz problemlərə yol açır.
Varikoz damarlarının yaranma səbəbləri
Varikoz damarlarının yaranmasında bir neçə əsas səbəb mövcuddur. Birincisi, genetik meyillilikdir; əgər ailə üzvlərində varikoz damarları varsa, bu, xəstəliyin inkişaf riski artırır. Hormon dəyişiklikləri də varikoz damarlarının yaranmasına təsir edir. Məsələn, hamiləlik dövründə və ya doğuşa nəzarət həbləri istifadə edərkən varikoz damarlarının yaranma riski artır. Həmçinin, uzun müddət oturaq və ya ayaqda qalmaq, artıq çəki, hərəkətsiz həyat tərzi, isti hava və sıx ayaqqabılar kimi faktorlar da varikoz damarlarının yaranmasına səbəb ola bilər.
Varikoz damarlarının simptomları
Varikoz damarlarının əsas simptomları arasında şişmiş və görünən damarlar yer alır. Bu damarlar, zamanla ağrılı, yanma və qaşınma hisslərinə səbəb ola bilər. Əlavə olaraq, varikoz damarları olan şəxslərdə gündüzləri artan ayaq ağrıları, şişkinlik, gecə krampları, qan yığılması və dərinin rəngində dəyişikliklər baş verə bilər. Varikoz damarlarının simptomları hər bir insanda fərqli ola bilər, amma ümumiyyətlə isti havalarda və uzun müddət hərəkətsiz qaldıqda daha da şiddətlənir.
Varikoz damarlarının mərhələləri
Varikoz damarlarının müalicəsi üçün həkimlər, vəziyyətin şiddətini qiymətləndirmək məqsədilə CEAP şkalasından istifadə edirlər. Bu şkala ilə varikoz damarlarının mərhələləri təyin edilir. Məsələn, C0 mərhələsində heç bir görünən əlamət yoxdur, C2 mərhələsində isə artıq böyük damarlar görünür. C6 mərhələsi, sağalmayan aktiv varikoz damarları yaralarını ifadə edir. Varikoz damarlarının müalicəsi, mərhələdən asılı olaraq fərqli yanaşmalar tələb edir.
Varikoz damarlarının müalicəsi
Varikoz damarlarının müalicəsi üçün bir neçə fərqli metod mövcuddur və düzgün müalicə yanaşması xəstənin vəziyyətinə əsaslanır. Həkimlər varikoz damarlarının müalicəsi üçün minimal invaziv üsulları tövsiyə edirlər. Bunlar arasında Endovenöz lazer ablasiya (EVLA), skleroterapiya və mini cərrahi üsullar yer alır.
Endovenöz lazer ablasiya (EVLA)
Endovenöz lazer ablasiya, varikoz damarlarının müalicəsi üçün ən müasir və effektiv üsullardan biridir. Bu metod, lazer enerjisi ilə damarları bağlayır və qan axışını normallaşdırır. EVLA, minimal ağrı ilə həyata keçirilir və xəstə prosedurdan dərhal sonra yeriyə bilir. Bu üsulun müvəffəqiyyət nisbəti 94-99% arasında dəyişir.
Skleroterapiya
Skleroterapiya, varikoz damarlarının müalicəsi üçün tətbiq edilən ən qədim metodlardan biridir. Bu üsul, incə iynələrlə damar içərisinə xüsusi dərmanlar yeridərək damarları qurutmağa və orqanizm tərəfindən həll edilməsinə səbəb olur. Skleroterapiya, daha kiçik damarlar üçün istifadə edilə bilər və çox effektiv nəticələr verir. Müalicənin təsiri 4-6 həftə ərzində görünür.
Mini cərrahi prosedurlar
Varikoz damarlarının müalicəsi üçün miniflebektomiya kimi mini cərrahi üsullar da tətbiq olunur. Bu metod ilə varikoz damarları kiçik sancaqlar vasitəsilə çıxarılır. Bu yanaşma minimal invazivdir və estetik baxımdan yaxşı nəticələr əldə edilir.
Varikoz damarlarının müalicəsi üçün digər üsullar
Yapışqan maddələrlə embolizasiya (Bioglue) kimi daha yeni müalicə üsulları da varikoz damarlarının müalicəsi sahəsində istifadə olunur. Bu üsulda damar sızmasını önləmək üçün xüsusi yapışqan maddələr istifadə olunur. Həmçinin, endovenöz radiotezlik ablasiya (EVRF) metodu da lazerə alternativ bir üsul olaraq tətbiq edilir.
Varikoz damarları təhlükəlidirmi?
Varikoz damarları, sadəcə estetik problem olmaqla qalmır, həm də ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. Müalicə edilmədikdə, damarlar içərisində qan laxtalanmaları meydana gələ bilər və bu, tromboflebitə, ağciyər emboliyasına və hətta ölümə səbəb ola bilər. Ona görə də varikoz damarlarının müalicəsi erkən mərhələlərdə başlamalıdır.
Varikoz damarlarının müalicəsinə nə vaxt başlamaq lazımdır?
Varikoz damarlarının müalicəsi, simptomların şiddətlənməsinin qarşısını almaq və xəstəliyin irəliləməsini dayandırmaq üçün vacibdir. Əgər ayaqlarınızda şişkinlik, ağrı və ya damarların görünməsi kimi problemlər yaranarsa, müalicəyə başlamaq lazımdır. Erken müdaxilə, varikoz damarlarının müalicəsinin daha təsirli və rahat olmasına kömək edir.
