Topuq ağrıları

Topuq bir neçə sümük, bağ və əzələlərdən təşkil olunmuşdur. Onun vəzifəsi bədən çəkisini dabana ötürməkdən və insanın hərəkət etməsinə şərait yaratmaqdan ibarətdir. Bu nahiyə zədələndikdə və ya iltihablaşdıqda topuq ağrıları meydana çıxır.

Topuq ağrıları hansı səbəblərdən baş verir?

• Sınıqlar. İntensiv idman məşqləri, məsələn basketbol və ya aerobika topuq nahiyəsində sınıq və çatlara gətirib çıxara bilər. Adətən bu tip sınıqlar rentgen şəkildə travma anından ən azı 6 həftə keçdikdən sonra aşkara çıxır.
• Düzgün seçilməmiş ayaqqabı, supinatorların (içlik) olmaması sərt yerdə gəzdikdə və ya daban hissəni yana çevirdikdə ağrı törədə bilər. Keyfiyyətsiz ayaqqabılar da öz növbəsində bağların həddindən artıq gərilməsinə səbəb olur.
• Topuq ağrıları bir sıra xəstəliklər (məsələn, podaqra) fonunda müşahidə oluna bilər. Belə pasiyentlərdə oynaqda şişkinlik nəzərə çarpır. Bu da həmin hissədə sidik turşusu kristallarının yığılması ilə izah olunur.
• Topuq nahiyəsində ağrıları gücləndirən digər amillərə sümük şporaları, revmatoid artrit, oynaqarası qığırdaq və ya sinirlərin zədələnməsi, artroz, bursit (oynağın iltihabı) və s. aiddir.

Topuq ağrıları ilə müşayiət olunan əsas əlamətlər

Dabanın burxulması, oynağın intensiv açılma və ya bükülməsi, zərbə nəticəsində güclü ağrı əmələ gəlir. Oynağın həddindən artıq yüklənməsi sınıqla sonlanır. Topuq ağrıları ilə yanaşı oynağın deformasiyası, qansızma, şişkinlik aşkar edilir. Sınıq və kəskin ağrılar olduqda təcili tibbi yardım çağırmaq lazımdır. Həkim briqadası gələnə qədər ayağa hündür vəziyyət vermək və tərpətməmək tələb olunur. Ağrı olan hissəyə 20 dəqiqədən artıq olmamaqla buz kompress qoymaq məsləhət görülür.

Oynaq bağlarının dartılması sınıqla müqayisədə daha çox rast gəlinir. Onun 3 dərəcəsi mövcuddur:

1-ci dərəcə – bir o qədər də güclü olmayan topuq ağrıları, cüzi şişkinlik müşahidə edilir. Oynaqda hərəkət pozulmur.

2-ci dərəcə – şişkinlik artır, zədələnmiş hissədə dərialtı qansızmalar görünür. Yerimə zamanı ağrı hissi meydana çıxır.

3-cü dərəcə – hematoma, şişkinlik, hərəkətin məhdudlaşması qeydə alınır.

Yadda saxlamaq lazımdır ki, dərəcədən asılı olmayaraq, heç bir halda oynaq nahiyəsini masajı etmək olmaz. Həmçinin isti vanna qəbulu da qadağandır. Çunki bu prosedurlar iltihabi prosesi və şişkinliyi artıra bilər. II və III dərəcələrdə dərhal mütəxəssisə müraciət etmək lazımdır.

Topuq ağrıları necə aradan qaldırılır?

Topuq nahiyəsinin ağrıları müxtəlif mənşəli olduğundan özünü müalicə izacəli deyil. Belə ki, artrit, artroz, tendinit (vətərlərin iltihabi) və s. kimi ciddi xəstəliklərin qeyri-peşəkar müalicəsi ağırlaşmalara gətirib çıxara bilər. Bu da əksər hallarda qanqrena, hətta ayağın amputasiyası ilə nəticələnir.

Aşağıdakı əlamətlər müşahidə olunduqda dərhal həkimlə əlaqə saxlamağınız məsləhətdir:

• Topuqda şiddətli ağrı və ya şişkinlik;
• Travma əlamətləri – açıq yara və ya toxumaların deformasiyası;
• İnfeksiyadan xəbər verən simptomlar – zədələnmiş hissədə qızartı, istilik, bədən hərarətinin 37,8°C-dən yüksəyə qalxması;
• Hərəkətin çətinləşməsi, xəstə ayağın üzərində dayanmağın mümkün olmaması.

Belə vəziyyətlərdə həkim lazımi müayinələr aparır, ağrının səbəbini üzə çıxarmaqla düzgün və effektiv müalicə təyin edir.

Topuq ağrıları: profilaktika

Topuqda ağrı hissinin qarşısını almağın ən asan yolu aktiv və hərəkətli həyat tərzi sürmək, fiziki yüklənmələrə yol verməməkdir.